|
-ТИШИРЫУ - МУЗЫКАДЫ -Измир. Джума кюн. Къасым айны 21, 1997 джыл. -АЛЛАХ БЛА ДУНИЯСЫ -КЕЧЕ ДЖОЛДА -КИШИ ДА БИЛМЕСИН -ЭРКИНЛИК бла БИЗ - 1.1990-ЧЫ ДЖЫЛЛАНЫ ЭСГЕРЕ -2.ТЕНГИЗЧА ЧАЙКЪАЛАДЫ КАВКАЗ -ЭКИ АРАДА -САКЪЛАУ -ХАР КИМНИ ФИКИРИ КЕСИНЕ КЁРЕ -ДЖАШАУ ТИЛЕЙМЕ СИЗЛЕГЕ -1.НАРАТЛА -2. КЪАЯЛА -УШАЙДЫЛА -АЧЫ КЪАДЕРИБИЗНИ АЛЛЫНДА -ТЕНГИЗДЕ ДА БОЛМА ТАС Хауа уа - Джазгьы да болур, джайгьы да болур, Къачхы да болур, къышхы да болур. Джылы да болур, сууукъ да болур. Хауагьа кёре сюйюнебиз биз. Хауагьа кёре кийинебиз биз. Хауасына кёреди Адам Хауасына кёреди Халкъ. Хауасына кёреди Джурт. Хауасына кёреди Дуния. Хауасына кёреди джандет. Хауасына кёреди джашау. Заман да. Къалюбала, ахырзаман да. Адам бла хауа. Адам бла Хауа. Дунияда, ахратда да, Къачан да, къайда да адам бла хауа, Адам бла Хауа. Хар кюн да, Хар ким да, Хар не да - Экисини арасында! 2 Тиширыу - къобузду Эркишини къолунда. Ариу тартыу чыгьаралмай эсенг, Ол сени къобузунг тюлдю. Тиширыугъа тюл, Кесинге чамлан. 3 Тиширыу Джая къобуз, къыл къобуз да тюл, Эркишини иегисинден джаратылгъан Иеги къобузду. Хар иеги къобузну Бир эркишиси барды. Иеги къобуз, Эркишисин табалмаса, Къолдан къолгьа кёче, Ашалады, сынады, ууалады, Сыйсыз болады. Хей, иелерин табалмай къалгьан Насыбсыз иеги къобузла... 4 Эркишиди Адам. Тиширыу - Хауады: Джазгьы, джайгьы, къачхы, къышхы, Джюз аты, сыфаты болгьан; Тюрлене тургьан; Джылы, сууукъ, исси, Мылы, къургъакъ, Ауур, дженгил; Джаннет хауа, дуния хауа; Джер хауа, джюрек хауа; Тау хауа, тенгиз хауа; Чегет хауа, нарат хауа, Ич хауа, тыш хауа; Джарашхан, джарашмагьан; Хауа джетмей тебресе Ангылайды адам Хауа къалай керек болгьанын. Хауасын сакъламаса, таза тутмаса, Биринчи да кеси тунчугьады эркиши. Хауа адамсыз джашаяллыкъды, Хауасыз джашаялмайды Адам. Хауа кеси да Джылы, джарыкъ, Ариу, таза болса, - Адамгьа къартлыкъ, ёлюм да джокъ. Ариу хауады бизни джашатхан. Ол себебден Араны бузмазгьа, Хауаны бузмазгьа, Тазалай тутаргьа Борчлубуз биз. Адам болалмагьан - Терек болсун, Хауаны тазалай турурча. Хауасыз джашау джокъду. Аны ючюн джаратханды Аллах Хауаны! Къынгыр иегиден джаратханын Аман этгенди ансы. Огьай! Аллах Тиширыуну Иш этиб джаратханды Эркишини кьынгыр иегисинден. Аны - Джумшакъ сёзю бла, Джылы къолу бла, Сылаб, сыйпаб, Эркиши тюзете билсе, Ол сынаудан ётелсе, Сора, ала Сюйгенле болуб, Юй-юйдеги къураб, Джашау эталлыкъдыла, Чырмауладан ёталлыкъдыла. Былай болур Джаратханны оноуу. ТИШИРЫУ - МУЗЫКАДЫ Къууандыра, Джанландыра, Джазландыра, Джулдузландыра билсенг, Тюшюндюре, Тешиндире, Кийиндире да билсенг, Къулакъларына Сёзлеринг Сыргьала болуб, Уппала болуб, Тагъылсала, Тиеклеринде да Бармакъларынг Ол сакълагьанча Ойнасала, Сора - Эм уятлы, Эм уятсыз; Эм гюнахлы, Эм гюнахсыз; Эм алаша, Эм мийик; Эм джууаш,. Эм кийик; Эм бош, Эм сейирлик, Джерден Кёкге чыгьаргъан, Учургьан, Учундургьан, Гюл хауалы, Нюр къанатлы музыканы-тартыуну Кеси эмда Аты, сыфаты -Тиширыуду. Джайгъы чууакъ кёкча, Урлукъ атыллыкъ джерча, Кесине тартхан Бир татлы джылы таза Тиши Музыкагьа айтадыла Тиширыу деб. Музыкада Тиширыуну кёралгьаннга, Тиширыуда музыканы сезалгьаннга, Музыканы Тиширыугьа буралгьаннга, Тиширыуну да музыкагьа буралгьаннга, Тиширыуну согъалгъаннга, Джангыз да анга Айтадыла Тиширыуну баш иеси, Сюйгени деб. Тиширыу - музыкады. Музыкагъа тынгыламагъан, Музыканы ангыламагьан Согьалгъан да этмез. Измир. Джума кюн. Къасым айны 21, 1997 джыл. АЛЛАХ БЛА ДУНИЯСЫ ТЕНГИЗ: - Мен уллума, Тенгизме,-деди. ТАУ СУУ: - Уллулукъ мендеди, Мен темизме,- деди. АДАМ: - Акьыл кимде болса, Уллулукъ анда. Уллу менме,- деди. - Керти акъыллы акъыллыма демез, Керти уллу уллума демез. Ма менича тынгылаб турур,- Деди Кёк. АЛЛАХ, Джаратхан дуниясына къараб, Ышарды. КЕЧЕ ДЖОЛДА Кёз байланнганды. Къарангыды. Узакъда джылтырайла чыракъла, Мийикде джулдузла къалтырайла. Тенгиз чайкъалады ол джанында, Бу джанында шууулдайды чегет. Тюрлю-тюрлю тауушла келелле къулагьыма. Джангылмаз ючюн, Джолдан аджашмаз ючюн, Къайсы джанына, Къайсы тауушха барсын адам? Джарлы анамы ауазын эшитеме: - «Азан таууш чыкъгьан джанына бар. Азан тауушха бар. Джолда къалма. Къарангыда къалма. Азан тауушха бар». Мен а, Анамы ауазы чыкъгьан джанына Бурулама. Барама. Тохтайма межгитге тюртюлюб. КИШИ ДА БИЛМЕСИН Джулдуз кёкде, Дууадакъ кёлде, Балыкъ тенгизде, Сен а - Мени кёкрегимде. Сор Кёкге, Кёлге, Тенгизге, Джюрегиме «Къайсыгъызгьа игиди?» деб. Кёк чууакъланыб, Джулдузун ачар. Кёл толкъунланыб, Дууадакъны кёлтюрюр. Тенгиз чайкъалыб, Балыгъын ийнакълар. Мен а бурулуб, Сени джашырырма. Бизге къалай иги болгьаны Киши да кёрмесин, Киши да билмесин. ЭРКИНЛИК бла БИЗ 1.1990-ЧЫ ДЖЫЛЛАНЫ ЭСГЕРЕ Джукъ джазар ючюн излей эдинг бошлукъну - Ма бошлукъ. Сагьыш этер ючюн излей эдинг шошлукъну - Ма шошлукъ. Алгьыш да джокъ, къаргъыш да джокъ - Хайда, джаз. Темир джабыу, чалдыш да джокъ - Хайда, джаз. Буруу джокъду, тыйгьыч джокъду - Ач кёзню. Ол джюрекни ашаб тургьан, Ол джюрекде джашаб тургьан, Айт, Сёзню. «Ол «Эркинлик» деген Тиширыугьа ычхынсам, Не этерге кереклисин а билеем.. » Биле эсенг - къымжа Ханым - аллынгда, Оджагьынгдан кеси тюшюб келгенди. Айт бир джукъ, эт бир джукъ, ай марджа! Эркишиден тюнгюлюб кетген тиширыу Ызына къайытырмы? Къайытмаз. Кетеди. Кетди. Неле деди кеси да: - «Асры эртде келиб къалдым мен сизге. Эркишилик алкъын сизде къайнамагъанд, къатмагьанд. Не да ол сизде урлугъу бла къуругьанд. Алай эсе, кечигиб келдим сизге. Тюзюн айтсам, сиз Эркиши болсагьыз, Излерсиз, сермеширсиз, табарсыз мени. Кюрешде табылмагъан Эркинликни Сыйы да джокъду. Кете барайым. Мени ючюн ёлюрге хазырла, Ёле тургъанла да бардыла. Ол мубареклеге кечиксем гюнах болур...». Минг джылда бир кере болад быллай насыб. Къызара, Эркинлик кеси салыб келгенинде, Аны алмай, башхалагьа ийиб къойгъан, Кертиси бла да къаллай халкъбыз, джамагьатбыз биз? Энди не джылау аны ызындан къараб? Не тюб болуб кетербиз, не заман келир. Керек тюлдю бизге кеси келген тиширыу - Не тюз иннетли, не намыслы, не ариу эсе да ол. Адам болсакъ, Эркиши болсакъ, Халкъ болсакъ, Хакъ бла болсакъ, Эркинликни джерден, кёкден да билирбиз ала. Адам болалмасакъ а, Халкъ болалмасакъ а, Сора, Эркинлик да, джукъ да керек тюлдю бизге. 2.ТЕНГИЗЧА ЧАЙКЪАЛАДЫ КАВКАЗ Ай, джулдуз да кёрюнмейле кёкде, Къайры эсе да болгьандыла тас. Къайнайла булутла, тубанла кёлде, Тенгизлей чайкъалады Кавказ. Думп этгенле Ай бла джулдузну, Суратлары огьуна джокъ къабыргьада. «Киши да думп эталмаз Ай бла джулдузну»,- Къычыралла сын ташла къабырлада. «Киши да думп эталмаз Ай бла джулдузну»- Ай, бошуна шууулдамайла байракъла. «Киши да кютю эталмаз Кавказ бла джанлыны» - Бёрю улууну къайтаралла таула, къаяла. Боз къуртла чечен, юнгюш, къарачай, малкъар Эркинлик ючюн хазырдыла сермеширге. Алай а, импер итле кириб арагьа Къоймайдыла Кавказны бирлеширге. Джулдузла, Ай да кёрюндюле кескин - Ала Кёкден, кёлден ёмюрде да болмазла тас. Тышындан къуюлгъан чёбден, кирден тазалай кесин, Тенгизча чайкъалады Кавказ. ЭКИ АРАДА Бери келсем ары тансыкъ болама, Ары барсам, бери тансыкъ болама. Эки арада мен шашаргьа джетгенме, Джашаууму джолоучулукъ этгенме. САКЪЛАУ 1 Ёлюрге кеч болгъанды. Джашаргьа эртдеди алкъын. 2 - Салам алейкум, не этесе? - Да не этейим? Ёлюрге кеч болгьанды, Джашаргьа эртдеди алкъын. Сакълайма. ХАР КИМНИ ФИКИРИ КЕСИНЕ КЁРЕ Гюнахсыз адам джокъду. Керти аллай адам болса, Бизнича, абына-сюрюне турмай, Ол учуб джюрюр эди. Учуб джюрюгенни уа Биз да кёрлюк эдик. ДЖАШАУ ТИЛЕЙМЕ СИЗЛЕГЕ 1.НАРАТЛА Нарат терекле да кесибизге ушайла - Таза хауаны, къургъакъ джерни, кюнбетни сайлайла. Джашау къыйын эсе да, бюгюлмейин, тырнакълаб, Тау этеклеринде, тик къабыргъалада джашайла. Нарат тереклерибиз да кесибизге ушайла. Огъесе, бизми ушай болурбуз алагьа?! Ушамагьан да ушаргьа излей болур. Керти эркишилеге ушайдыла наратла, Бир бетде турадыла къыш, джай да. Тауда, тикде къыйынды деб джашагьан, Къуюлуб тюшмейдиле ёзеннге. Тау джуртубузну керти джашлары-ватандашлары, Кёб къыйынлыкъ, палах кёргенсиз сиз да. Сизсиз кёсе кишиге ушар эди джуртубуз, Сизсиз анга хауа берген, джан берген. Хар бир терек - Джангыз Терекди Джуртда, Хар бир таш да - Къадау Ташны къарнашы. Сюелеме Таш бла Терекни къучакълаб, Экисинден да кёб зат барды бизледе. Таула, къаяла, чегетле, суула, адамла, Тилейме эсенлик, ёмюрлюк да сизлеге. 2. КЪАЯЛА Къабырла болгъан кюнбетде къаяла, Ёлгенле огъуна кюч ала болурла сизден. Тик къабыргьада сюелесиз оюлмай, джоюлмай, Бетигиз ранладан-табладан толу. Ёзенден, юйлени терезелеринден кёрюнесиз сиз, Сабийле ёселле сизни туурагьызда. Таула, къаяла юрете бекликге, Къараталла ёрге, тарталла ёрге. Сиз оюлмазсыз деб бек ышаннгандан Тюз тюбюгюз бла салгьанбыз джолну. Къаяла, нёбет этген нартлача, Турадыла деменгили, къудретли. Къаялагьа ушайдыла адамларыбыз да, Таза тау суугьа ушайды иннетибиз. Къаяла болгъан кюнбетделле къабырларыбыз да, Иншаллах, Джуртунда дини, тили, адети бла, Минг-минг джылланы джашар миллетибиз. УШАЙДЫЛА 1 Сёзюм байракъгьа ушайды, Байракъ а - алхамгьа. Джашау джарагъа ушайды, Ёлюм а - балхамгьа. 2 Сёзюм байракъгъа ушайды, Байракъ а - алхамгьа. Джашау кюрешге ушайды, Кюреш а - хорламгьа. 3 Келиннге, кебиннге да ушайды къар. АЧЫ КЪАДЕРИБИЗНИ АЛЛЫНДА Биз кетгенден сора келлик Эмда ёмюрлюкге къаллыкъ Чексиз ШОШЛУКЪ Ахырзаман келген чакъда Адам улуну КЪЫЧЫРЫГЪЫНА тенгди. Джерге, Кёкге сыйынмагьан Ол Джангызлыкъны, Шошлукъну Тауушсуз къычырыгьы Мени джашаргьа, ёлюрге да къоймай, Не азабда тутханын Айтхан, ангылатхан да къыйынды. Сынташла къымылдагъан сагьатда, Къабырладагъыла сёлешген сагьатда Дуния дауур тынаргьа керекди. Бизлеге тынгларгъа керекди, Ол келе тургьан Къыйын, ачы КЪАДЕРИБИЗни Алгъадан сезерге, ангыларгъа да керекди. Я Аллах, Сен болуш, сакъла эм къутхар! Я Рабби, Сен кюч да бер, тёзюм да бер! Я Аллах! Ол КЪЫЧЫРЫКЪДАН, ШОШЛУКЪДАН, ДЖАНГЫЗЛЫКЪДАН къутхар. ТЕНГИЗДЕ ДА БОЛМА ТАС Суучукъну аты - Сыркыуду. Аны иши - саркъыуду. Къошулур ючюн булакъгьа Ол энеди къулакьгъа. Къулакъ булакъ бла бирге Ол энеди ёзеннге. Къошулады Къобаннга, Энди къоркъуу джокъ анга. Джолу ачыкъ эмда кенг, Кесин этмез бизге тенг. |