http://www.smikbr.ru/2011/zaman/02/15.pdf
"Zaman" gazetni fevralnı 15-de çıqgan nomerini 3-çü betinde
"KAZİM Türkde cürügen collada aylanıb keldik" degen statya basmalanıüb başlaydı. Ol Kazimni Türkde 150-cıllıgın qalay belgilegenlerini üsündendi.
Jazıwçunu defterinden
Kazim Türkde jürügen jollada aylanıp keldi.
Ozgan jılnı ahırında (19-çu23-çü dekabr) Türk Respublikada aqılman Kazimni 150-jıllıgına joralanñan bayramlı, tarıhlı künle biyik darajada ötgenlerin, ayhay da, ullu quwanç bla bildirebiz. Anı türk tilli milletleni madaniyatların, sanatların, adabiyatların duniyaga bayam eterge, birikdirirge tiyişli qıyın salgan TÜRKSOİ jamawat birigiw, QMR-ni Kultura ministerstvosu bla Rosseyni Lermontov komiteti quragandıla. Bizni jerleşleribiz Mızılanı Qanşawbiy bla Hürriet Ersoy da alaga ullu bileklik etgendile.
Soldan oñña: Mızılanı Qanşawbiy, Hoçulanı Lüdmila, Enver Demirel
Tatlı tübeşiu
Bizni samolöt Stambulnu Sabiha Gökçen aeroportuna tüşlede jetdirdi. Tamojnyada pasportlarıbızga muhur saldırıp, bagajla qollu bolup, eşikge çıga başlaganıbızlay, Mızılanı Adraynı jaşı Qanşawbiy, Başqortostan Respublikanı Türk Respublikada keleçisi, allıbızga aşıgışlı, quwanç tıpırlı juwuqlaşa: «Hoş keligiz, hoş keligiz, bagalı jerleşlerim!» degenni ayta, har biribiz bla jarıq salamlaşdı. Izı bla ol, soruwlarıbızga da juwap bere, kesi da ahlularından hapar izley, barıbız da bir tahlıq «Mersedes» avtobusha minebiz.
Mızı ulu 13 jıl mından alda Türkde Quliylanı Qaysınnı 80-jıllıgın bolmagança ariw, alamat bayramlaganların, Ankarada anı atın jürütgen alamat park da açılganın esgeredi.
Kazimni jaşaw, çıgarmaçılıq joluna atalgan künle da ullu, teren maganalı bolganların aytadı. Nalçikden kelgen delegasiya bla gazet oquwçulanı da şagırey eterge zaman bolgançadı. Anı qawumunda filosofiya ilmulanı doktoru Efendilanı Salih, Rosseyni sıylı artisti Bapınalanı Zarif, filologiya ilmulanı doktoru Bittirlanı Tamara, teleoperator Bottalanı Murat, «Balkariyanı» alamat solistleri Gurtulanı Leyla bla Bittuwlanı Aslan, QMQU-nu malqar madaniyat arasını başçısı Tübeylanı Svetlana, delegasiyanı tamatası ua QMR-ni Parlamentini deputatı, Rosseyni Lermontov komitetini sopredsedateli, «Miñi-Taw» jurnalnı baş redaktoru Dodulanı Askerdi. Bizge Ankarada ua Moskvadan kelgen jerleşleribiz filologiya ilmulanı doktoru Hacilanı Tanzilya, QaraçayMalqarnı aythılıq poeti Otarlanı Kerimni atın jürütgen Moskvadagı fondnu tamatası Otarlanı Rimma, Rosseyni Lermontov komitetini sopredsedateli, professor, Qara bla Hazar teñizleni aralarında jaşaw çüyrelikleni, turmuşnu açıqlagan institutnu rektoru Vladimir Zaharov, ol institutda musliyman joruqlanı tintgen arada başçılıq etgen Kamaldin Mahmudov, Qazahstannı parlamentini deputatı, bu respublikanı halqlarını Assambleyasını sovetini çleni Hoçulanı Lüdmila qoşuldula.
Biz Ankaraga iñir ala jetebiz da, anda «Citu» qonaq üyde ornalabız.
Mında ua Moskvadan, Astanadan kelgenle bla da birigebiz. Ankaraga ua, bizni tansıqlap, bir jerlileribiz Ufuk Tawqul, Ufuk Tuzman, Appalanı Adilhan em başhala kelgen edile. Bılayda Appa ulu bla ol keçe malqar-qaraçay milletge Türkde ne közden qaraganlarını üsünden uşagıbızdan bir üzük keltirirge süeme: «Osman imperiyanı zamanında, har qıralda boluwçusuça, tashaçıla juwuqdan, uzaqdan da türlü-türlü hapar jetdirip, qıral başçıga bildire-bildire turgandıla.Kavkazlıla Türkge köçüp başlaganlarında ua, ala, köçgünçüle, öz jurtlarında qalay jaşaganların bilir murat bla arı da adamla jiberiledile. Ala ua malqarlılanı, qaraçaylılanı adet-törelerini, jaşaw turmuşlarını üslerinden tolu hapar jıyadıla.
Tawlula keslerini halal qıyınları bla jaşaganların, kelbetli, iş köllü, malçılıq, jerçilik bla küreşgen, dinñe da kölleri bla berilgen, tilleri ua türk tilge uşagan, kelişgen asıl halq bolganların açıqlagandıla. Ma andan beri bizge mında igi közden qaraydıla, bek süygen, kötürgen da etedile»
Gurtulanı Leyla bla Bittuwlanı Aslan tepseydile.
Merge - sawgala
Ankaranı bek ullu rayonlarından biri Etimesgutdu. Meçi ulunu bayramına kelgenlege anı meri Enver Demirel jarıq tübeydi. Mıyıq tübünden ışara, bizge: «Türkde tişirıwla bla erkegırıwla başha-başha olturadıla, ol ışan sizde da tübey köreme»... – deydi. Biz, kertisi bla da, kişile oñ janında, ariw qızlarıbız a sol janında ençi-ençi tohtap bir birge külümsürey qaraybız.
Dodulanı Asker Kyazim malqar-qaraçay halqnı bek ullu süymekligi bolganın, ol beri da, haj qılırga bara turup, jayaw kelgenin, ızından a bizni da keltirgenin bildire, qonaqbayga Moskvada tüz bu künlede basmalanñan Meçi ulunu kitabın beredi. Vladimir Zaharov a aqılman nazmuçunu maydalın seyir-tamaşaga qalgan merni köküregine tüyreydi. Otarlanı Rimma Kerim Kyazimni bek süygen sohtası bolganın açıqlay, alanı alamat suratları bla jasalgan albomnu sawgalaydı.
Demirel bu biz busagatda tübeşgen jarıq otowda alıqa taw tilde bir jır da eşitilmegenine, aytılmaganına bek jarsıganın, bügün qadar, jazıw anı ol janı bla bayıqdırlıgına iynanñanın da bildiredi.
Belgili jırçılarıbız Bapınalanı Zarif bla Gergoqalanı Halimat merni keslerini çemerlikleri, ustalıqları bla da bek quwandıradıla.
Bizni tüşlükden sora aşıra çıqganında da, ala bla ayırılırga alay bek aşıqmay edi Etimesgutnu baçaması
Türksoyda qonaqda
Tüş ala biz Türksoyga qonaqga barabız. Tögeregi türk milletli respublikalanı bayraqları bla jasalgan bir ariw mekyam. Anı generalnıy sekretarı Düsen Kaseinov bizge bek jarıq tübeydi:
- Hoş keligiz, Qabartı-Malqarnı keleçileri, Moskvadan, Qazahstandan, Şimal Kiprden kelgen sıylı qonaqla. Bek quwanama, az zamannı içinde siz Dodulanı Asker Düsen Kaseinovha Kyazimni suratın bergen keziw
ni, bizni da jerleşibiz (Düsen qazahlıdı, aythılıq jıya qobuzçu, algaraqda ua ol Qazahstannı kultura ministri bolup işlegendi) Meçilanı Kyazimge joralanñan bıllay quwançlı bayramıbızga. Anı kesin da bıyıl quraganıbızga men bek ırazıma.
Türksoynu tilegi bla bu 2010 jıl bitew duniyada da kulturanı (madaniyatnı) jılıdı. Kyazim kesi milleti bla birge köp artıqlıq, palah sınagandı. Biz anı üçün bayramlaybız aqılmannı 150-jıllıgın Türkiyada. Bitew barıbıznı da atıbızdan Meçi uluga atalgan künle bek igi öterlerin süygenimi bildireme. Bu iş a men Rosseyni Lermontov komitetinden tilek qagıt alganımdan sora başlanñandı.
Vladimir Zaharov bla Dodulanı Asker Kyazimni künlerin bardırıwnu üsünden tileklerine terk juwap bergenlerine, bu kerekli, alamat, tarıhda qallıq işni qolga alganları üçün da başda sagınılgan jamawat birigiwünü bitew işçilerine, artıgıraqda anı başçısı Düsen Kaseinovha jüreklerini tereninden ullu ıspas etgenlerin bildirgendile. Ala tüz busagatçıqda Rossey Federasiyanı Ankarada posolstvosunda bolganların, anda posol Vladimir İvanovskiy delegasiyanı tamatalarına jarıq tübegenin aythandıla. Anda söz Rosseyni bla Türknü aralarında qarındaşlıqnı, juwuqluqnu üsünden barganın, posolnu boluşluqçusu ua tawlu jaş Babalanı Boris bolganın, qıralıbıznı Türkde keleçisini köküregine Meçilanı Kyazimni maydalı tagılganın da çertgendile Lermontov komitetini sopredsedatelleri.
Izı bla qonaqla qonaqbayga sawga bergendile - Meçilanı Kyazimni alamat portretin. Anı kesin da belgili suratçıbız Bakkulanı Vladimir işlegendi. Sora Düsen Kaseinovnu köküregine Kyazimni maydalın tüyregende, kesini boluşluqçularına burula, ol başçılıq etgen birigiwnü da mıña uşagan, munuça ariw maydalları bolmay amalı joqdu, degendi.
Qazahstanda jaşagan malqarlılanı, qaraçaylılanı keleçisi ua Düsenñe Astananı körümdülerin bla altın aşıq bere, alanı prezidentleri Nursultan Nazarbaev Meçilanı Kyazimni obasın Ata jurtuna köçürürge ullu boluşluq, sebeplik etgenini üsünden aythandı. 24 sagatnı içinde samolöt bir qıraldan başha qıralga uçarça jaşil koridor quraganın da bildirgendi Hoçulanı qızları.
Kyazimge atalgan bıllay bayram Qazahstanda bollugun süygenin da çertgendi ol. Otarlanı Rimma ua Kerimni atın jürütgen fond basmalagan ariw kalendarnı bergendi Kaseinovha.
Aşham bola ua Gazi universitetni rektoru bla jarıq tübeşiwden sora ol biyik oquw üynü kultura arasında konsert berilgendi. Anda bek seyiri ua - Türk Respublikanı tamaşalıq qıral ansambli bizni tilibizde bolmagança ariw şatık «Miñi tawnu», «Gapalawnu», «Kelin keledi», «Boz alaşanı» jırlaganı edi.
Sora «Balkariyanı» solistleri Aslan bla Leyla tepsewde süzülgenlerinde ua, ötürükden ne asıw, bitew zaldagıla alanı suratha-suratha aldıra edile. Bir qawumla ua, tözalmay, kesleri da tepsewge beriledile. Zarifge, Halimatha da da ullu zalga jıyılganla tolqun-tolqun qarsla bla tübegendile.
Barganı bolluqdu
BEPPAYLANI Mutalip,
jazıwçu
Suratlanı BOTTALANI Murat
algandı
|
ÇAY
MAL
ЧАЙ
