Октябрь Инкилабха дери хаджиле 126
Зульфакар-Сылпагъар атдан къуралгъан тюрк-муслиман тукъумла 127
АЛАНХАЗАР СЫРЛАРЫ: тукъум-къауум-миллет айыргъан тамгъала 130
1. Къартджуртда таш илкичле 130
2.Науруз, наурузла эм тамгъалары 134
2.1. Науруз-Сылпагъар тамгъаны тарихи 138
2.2. Науруз сёзню магъанасы 138
2.3. Джуртубузда тогъай тамгъаны эскертмелери 141
2.4. Гунну-гунман тамгъа Науруз тамгъаны аллы 142
3. Алтуч джулдузну къурамы-аланхазар тамгъа 144
3.1. Алтуч джулдуз- «могендавид» джулдузу 145
3.2. Европа аксюек тукъумлада алтучлу джулдузла 149
3.3.Хазарладан сакъланган къарачаймалкъар атла эм тукъумла 154
4. Къарча джулдузу эм Науруз-Сылпагъар ал тамгъасы 156
4.1.Науруз-Сылпагъар тамгъаланы тюрлениулери 160
4.2. Гунман, гуналан тамгъаланы юсюнден 161
АЛАНХАЗАР СЫРЛАРЫ: гунман, алан, хазар, балкъар, къарачай 164
I. Гунман, алан, хазар, балкъар, къарачай -бир тукъумлу миллет 164
1.Гунну-Куман 164
2.Алан 165
3. Барс-Барсил 169
4. Хазар 173
5. Булгъар/болгъар/болкар/малкъар 174
6. Уллу Къарачай эм Гитче Къарачай 175
II. Аланхазар 181
2.1. Гуналан эм аланхазар тамгъала 183
III. Бурун тюрк юйюрле къуралыуну кюзгюсю: къарачай джамагъатны атауул-тукъум-къауум къурамы 184
1.Бир джангыз къауумда бурун ата-баба тукъум атларыбыз 186
2. Малчылыкъ турмушда тюрлениуле акъырын болгъаныча адетле да акъырын тюрленедиле 188
3. Эски юйюрлени аты тукъум атдан эм адам атдан бола тургъанды 189
Къарачай миллет комитети эм Къарачай Област-(КъО)
Унутулгъан эм таша тарих 192
1.Бирлешген эсе-бирди! 192
2.Бирлешген Къарачай Областны тарихин джашырмазгъа тергеуле бла билгиле 193
3. Немчала бла кетген аланланы саны 195
4. Коллаборант Къарачай Областны бир районунда ёлюм бла бошалгъан антисовет этимлери 196
5. 20 минглик районда джангыз бир антисовет сермешиу 197
6. Къарачай миллет комитетни ал къурамы 199
7. Нарсанада Ораза байрам 201
8. Уллу Къарачай бла Балкарияны (Гитче Къарачайны) 1942дж. бирлешиую 202
9. КъО-ны 1942дж. августда -1943дж январда тарих кюнлери (хронологиясы) 204
10. Черек трагедиясы эм геноциди 206
V. Ахыр сёз 210
"АЧЫКЪЛАМАЛА"
ЮЧЮНЧЮ КИТАБНЫ БАШЛАРЫ
"АЧЫКЪЛАМАЛА" 214
1. Сыр 214
2.Манкъурт
215
3.Тарих санауну юсюнден
218
4. Орфографияны юсюнден
218
5. Уллу 222
6. Атауул/атаул, тукъум,
къауум, юйюр, миллет 222
7. Къабакъ
224
"УЯТ ЭТДИ БУГЪАРГЪА..."
1-чи китабны ачыкъламасыIX ёмюрледен къысха хапар 229 АЛ СЁЗ 227
XVIII-XIX ёмюрледен
къысха хапар 229
ДЖАНДАР 234
ДОММАЙЧЫ, БИЙБОЛАТ,
ГАБИЙ 239
БАРАКЪ БЛА ДЕБОШ
241
ГАПАЛАУ 246
ТОХТАР БЛА АНЫ ДЖАШЛАРЫ
247
КЪАНДАУУР УЛУ СОЛТАНЧЫКЪ
248
"АЛАНХАЗАР СЫРЛАРЫ"
2-чи китабны ачыкъламасы; АЛАНХАЗАР СЫРЛАРЫ: тукъум-къауум-миллет айыргъан тамгъала 258
АЛАНХАЗАР СЫРЛАРЫ : гунман, алан, хазар, балкъар, къарачай 260
Къарачай миллет комитети эм Къарачай Област - (КъО) 268
Ахыр сёз
269
ТАРИХЛЕНИ КАРТАЛАДА
БЕЛГИЛЕМЕСИ 271
БИБЛИОГРАФИЯ
(къайнакълары ) 279
Китаб тышларыны юсюнден
Китабны арт тышында фотомонтаж:
Башында сол джанында Сылпагъар тукъумну кёк байракъ арасында алтын Науруз-Сылпагъар тамгъа бла аны тюбюнде эки ауузлу алтын сылпакъ бычакъ. Башында онг джанында учкуланчы Сылпагъарланы тамгъалары
Байракъ бла тамгъаны эм Минги Тауну тюбюнде 18 ёмюрден сакъланган керти Сылпакъ бычакъны керти фотосу.
Фотомонтажны ортасында гербде (къалкъанда) «къызыл Кюнню аллында аланхазар - сары къанатлары бла акъ барс».
Тюбюнде: Тюркийеде, Эскишехир илинде къарачаймалкъар Гёкчеайла элде 1940-1950 джылгъы сынташла: биринде хилал ичинде алты чапракълы гюль, экинчисинде алтучлу джулдуз.
УЯТЭТДИБУГЪАРГЪАчикитабАхмадСылпагъар
Биринчи китабны Башлары:
АЛ СЁЗ// Китабны баш иннети//
XVIII-XIX ёмюрледен къысха билгиле//
ДЖАНДАР//
ДОММАЙЧЫ, ГАБИЙ, БИЙБОЛАТ//
ДЕБОШ БЛА БАРАКЪ//
ГАПАЛАУ//
ТОХТАР БЛА АНЫ ДЖАШЛАРЫ//
КЪАНДАУУР-УЛУ СОЛТАНЧЫКЪ//
КЪОШАКЪЛА//
АЛ СЁЗ
Бу китабда басмаланган макалелени* (статьяланы) талайы 2003-04 джыллада http://salpagarov.narod.ru интернет сайтда (ситеде) чыкъганды. Бюгюнлюкде интернет бла орта джылда адамларыбыз хайырланмайдыла. Аны себебли, интернет макалелени джангыртыб, кёб джангы статьяла джазыб къошуб, китаб этиб басмалайма. Китаб кеси юч китабдан-бёлюкден къуралгъанды.
Биринчи бёлюк ("УЯТ ЭТДИ БУГЪАРГЪА..." атлы китаб): Сылпагъар тукъумдан болуб, къарачаймалкъар фолкълорда эм тарихде атлары къалгъан джигитлени юсюнден тарих хапарла бла джырладан къуралгъанды.
Экинчи бёлюк ("АЛАНХАЗАР СЫРЛАРЫ" атлы китаб) : Науруз* къауумну эм Науруз тамгъаны, Къарачайны (Къарчаны) алтучлу (алты учлу) джулдузуну юсюнден тарих билгиледен* къуралгъанды. Экинчи китабда бу къону* (тема) бла байламлы гунман-алан-хазар-булгъар юйюрлени юсюнден излем-тинтиу макалеле, башха кёб тарих эм тил-тин билгиле барды. | |
|
